ค่า BUN คืออะไร? บอกอะไรเรา ?

เรามาดูกันก่อนว่า ค่า BUN คืออะไร?

คือ การตรวจ ค่า Blood Urea Nitrogen หรือที่เรียกว่า BUN (อ่านว่า บียูเอ็น) เป็นการวัดปริมาณไนโตรเจนในกระแสเลือด ร่างกายจะย่อยสลายโปรตีนที่ตับ และสารของเสีย จะอยู่ในรูปของแอมโมเนีย (NH) และต่อจากแอมโมเนีย จึงสร้างเป็นสารยูเรีย (urea) และจะนำของเสียดังกล่าวนี้ไปกำจัดผ่านไต เพื่อออกเป็นปัสสาวะต่อไป
และ ส่วนประกอบสำคัญของ ยูเรีย (urea) คือไนโตรเจน หากไตเสื่อมก็จะมีการคั่งของไนโตรเจน

สรุปง่ายๆ ค่า BUN หรือชื่อเต็ม ๆ คือ Blood Urea Nitrogen เป็นการวัดค่าไนโตรเจนจากยูเรีย ที่อยู่ในกระแสเลือดเพื่อตรวจดูการทำงานของไตและตับ

แต่เป็นการดูแบบคร่าว ๆ เท่านั้น ถ้าจะให้แม่นยำ มากขึ้นต้องดูร่วมกับค่าอื่น อย่างเช่น ค่า Creatinine

หลายคนคงได้ยินมาว่า ค่า BUN และ Cr คือค่าไต ถ้าค่าไตสูงกว่าปกติแสดงว่าไตไม่ดี แต่ จริงๆ แล้วค่า BUN สูงไม่ได้หมายความว่าคนๆ นั้นจะเป็นโรคไตเสมอไปนะคะ แต่ยังมีอีกหลายสาเหตุที่จะทำให้ค่า BUN ขึ้นได้ ซึ่งในทางการแพทย์จึงต้องมีการคำนวณเพื่อจำแนกดูว่าคนป่วย น่าจะมีค่า BUN สูงเนื่องมาจากภาวะไตเสื่อมหรือไม่

ซึ่งจะคำนวณโดยเอาค่า BUN ตั้ง หารด้วย Cr

ยกตัวอย่างเช่น BUN > 20 ,
Cr > 1.0 ในคนหนุ่มสาว,
Cr > 1.5 ในคนสูงอายุ ให้สงสัยว่าอาจมีปัญหาเรื่องไต

อ้างอิงสูตร นี้ คือ BUN/Cr
ถ้ามากกว่า 10 : ปัญหาน่าจะมาจากไต
ถ้าน้อยกว่า 10 : ปัญหาไม่น่าจะมาจากไต

ซึ่งปกติที่เรากินอาหาร ในกลุ่มโปรตีน โปรตีนก็จะถูกย่อยสลายได้ของเสียสุดท้าย จะออกมาเป็นสารกลุ่มยูเรียและไนโตรเจนที่จะต้องถูกขับออกโดยการส่งไปตามกระแสเลือด ไปยังที่ไต เพื่อให้ไตกรองของยูเรียออกมา ส่วนที่ไตยังกรองไม่หมดก็จะตกค้างอยู่ในกระแสเลือด

เราจึงเรียกยูเรียและไนโตรเจนที่อยู่ในเลือดว่า Blood Urea Nitrogen หรือตัวย่อก็คือ BUN นั่นเอง

ส่วนค่า Creatinine (ชื่อ ย่อ Cr) นั้นเป็นโปรตีนกลุ่มพิเศษ ซึ่งมีที่มาหลายที่ แต่ส่วนใหญ่มากจากอาหารและการย่อยสลายของกล้ามเนื้อ ซึ่งประมาณกันว่าคนทุกคนในภาวะปกติที่ไม่ได้ขาดสารอาหารหรือบาดเจ็บจะมีการสูญสลายของกล้ามเนื้อในอัตราคงที่ เช่นเดียวกัน Cr นั้นเองก็จะถูกขับออกมาทางไตเช่นกัน

ในกรณีที่ค่า BUN สูงผิดปกติ แต่ค่า Cr ไม่ค่อยขึ้นสูง สามารถอธิบายได้ดังนี้คือ
การกินอาหารกลุ่มโปรตีน และ เนื้อสัตว์ เข้าไปมาก ก็จะทำให้ไตไม่สามารถขับ BUN ออกมาได้ทัน กรณีเช่นนี้จะทำให้เกิดการคั่งของ BUN ในกระแสเลือด เมื่อเจาะเลือดจึงพบค่า BUN ที่สูงผิดปกติ

แต่ทางตรงกันข้าม การย่อยสลายกล้ามเนื้อของคนคนนั้นยังคงเท่าเดิมอยู่ ประกอบกับไตของเราก็ยังคงสามารถขับ Cr ออกมากกับปัสสาวะได้เหมือนเดิม จึงไม่ทำให้ค่า Cr เพิ่มขึ้นมากนัก ดังนั้นเมื่อเจาะเลือดดู จะพบว่าค่า Cr ยังคงปกติ เทียบสัดส่วนที่ BUN เพิ่มขึ้นแล้วจึงมากกว่าค่า Cr มาก ถ้ามากพอเมื่อเอามาคำนวณกับสูตรก็จะได้ค่า BUN/Cr มากกว่า 10

และ ยังมีอีก บางสาเหตุที่ทำให้ค่า BUN ขึ้นได้โดยที่ค่า Cr ไม่ค่อยเปลี่ยนแปลง เช่น

• อาการขาดน้ำ
• การมีเลือดออกในทางเดินอาหาร
• ดื่มน้ำน้อยเกินไป (ร่างกายขาดน้ำ)
• กินโปรตีนมากเกินไป
• ผลข้างเคียงจากยา

วิธีลดค่า BUN สำหรับผู้ป่วยเป็นโรคไต (เพื่อชะลอไตเสื่อม)

• ลดกินเนื้อสัตว์ ที่ย่อยยาก
• ดื่มน้ำให้มากขึ้น
• เน้นกินโปรตีนคุณภาพดีย่อยง่าย

คำแนะนำดังกล่าวสามารถช่วยให้ ค่า Cr และ BUN ลดลง เพื่อช่วยชลอไตเสื่อมได้เป็นอย่างดีคะ

อีกหนึ่งทางเลือก อ้อมขอแนะนำเอเจลอูมิเพื่อ เพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของไต
(Agel UMI) เอเจลอูมิดีอย่างไร มีส่วนช่วยลดระดับความเสื่อมของไตได้
เหมาะกับผู้ที่ต้องการฟื้นฟูและบำรุงไต

แนะนำในผู้ที่ต้องการฟื้นฟูไตระยะ 1 – 5

ดูแลไตอย่างถูกต้องเต็มทุกระยะ คลิ๊กที่รูป เพื่อรับข้อมูลเพิ่มเติม ฟรี!! ค่ะ  

 200,516 total views,  7 views today